Đền vua cha Bát Hải Động Đình

Cụm di tích đền vua cha Bát Hải Động Đình hay còn được gọi là đền Đức Vua, đền vua Thủy Tề và hiện nay thường được gọi là đền Đồng Bằng, gồm đền Đức Vua (đền chính), đền quan Điều Thất, quan Đệ Tam, đền Trình…nằm trên đất thôn Đồng Bằng, An Lễ, Quỳnh Phụ, Thái Bình, cạnh sông Diêm, là một trong những trung tâm tín ngưỡng Tứ phủ lớn nhất Việt Nam, nổi danh với câu ca “tháng Tám giỗ cha” (giỗ vua cha Bát Hải Động Đình vào ngày 28/8 âm lịch).

Tương truyền, đền được xây dựng từ thời…Hùng vương thứ 18, nhưng kiến trúc hiện tại của ngôi đền là kiến trúc đời Nguyễn, kiểu chữ Tam với các tòa Công đồng, đệ nhất, đệ nhị, đệ tam và cung cấm. Chú Đinh Đăng Túy, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian ở địa phương khi còn sống, kể rằng: sau 1975, khi phong trào bài trừ mê tín dị đoan dâng cao, chính quyền đã phá nhiều đền phủ thờ các quan, và chuẩn bị phá đền Đức Vua thì có lệnh trên về bắt dừng lại. Nhờ vậy mà ngôi đền còn nguyên vẹn tới ngày nay.

Trong đền có khá nhiều di vật cổ, quý giá như bức hoành phi ở gian Công đồng, chạm khắc bài thơ tương truyền của Phạm Ngũ Lão, hai bức chạm khắc cá chép hóa giao long, phượng cha và phượng con (biểu thị rõ tên huyện Phụ Phượng, Phụ Dực trước đây)…Tượng Đức Vua nằm trong cấm cung. Tại đây có một giếng sâu, bí ẩn, tương truyền là thông với sông Diêm.

Nơi đây cũng gắn liền với tên tuổi của Hưng Đạo đại vương. Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai, ông đã lui binh về đây và nhận một cô gái làng Đồng Bằng làm con nuôi, đặt tên là quận chúa Anh Nguyên, sau gả cho tướng quân Phạm Ngũ Lão, và cho quân lính, dân binh tập luyện, dấu vết còn để lại ở những địa danh như: cầu Vật (nơi quân sĩ đấu vật), đầm Bà (nơi luyện thủy quân)…Tương truyền, ông cùng với Phạm Ngũ Lão vào đền Đồng Bằng cầu khấn đức Vua phù trợ đánh thắng giặc. Sau khi mất, Hưng Đạo vương và gia quyến được phối thờ tại đây.
Vào dịp lễ hội, vài năm trở lại đây, tục đua thuyền trên sông Diêm trước cửa đền đã được phục hồi.

Một điều thú vị là cách cụm di tích đền Đức Vua chừng 1 km là miếu Go nằm giữa khu rừng già nho nhỏ, thờ Sơn Tinh.